امروز، در مراسمی با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهوری، نسخه اولیه سکوی ملی متن باز هوش مصنوعی رونمایی شد. این سکو که با هدف تحقق (عدالت فناورانه) در ایران طراحی شده، به عنوان ابزاری برای تسهیل دسترسی همگان به فناوری های هوش مصنوعی معرفی شد.
معرفی اجزای فنی هوش مصنوعی
این پلتفرم پیشرفته، از اجزای فنی متعددی تشکیل شده که هر یک به طور خاص برای ارائه خدمات هوش مصنوعی به صورت پایدار و مقیاس پذیر طراحی شده اند. اجزای اصلی این پلتفرم عبارتند از:
- زیرساخت پردازشی مبتنی بر GPU Farm: این زیرساخت شامل واحدهای پردازشی گرافیکی قدرتمند است که با بهره گیری از معماری توزیع شده، امکان انجام پردازش های حجیم را با بهینه سازی مصرف منابع فراهم می کند. این ساختار به گونه ای طراحی شده است که مقیاس پذیری و مدیریت بار کاری را تسهیل می کند.
- مدل های زبانی بزرگ (LLMs) و مدل های چند وجهی (Multi-Modal): این مدل ها قادرند داده های مختلف شامل متن، تصویر و صوت را پردازش کرده و تحلیل دقیقی از تعاملات انسان و ماشین ارائه دهند. استفاده از این مدل ها باعث بهینه سازی فرایندهای تصمیم گیری و بهبود پاسخگویی می شود.
- عامل های هوشمند (Agents): عامل های هوشمند، سیستم های خودمختار و یاد گیرنده ای هستند که امکان تعامل پویا با داده ها و فرایندهای کسب و کار را برای کاربران فراهم می کنند. این ویژگی باعث انعطاف پذیری و سفارشی سازی راهکارهای هوش مصنوعی بر اساس نیازهای خاص سازمان ها می شود.
- لایه های کاربردی و کسب و کار: این لایه ها بر ارائه راهکارهای عملیاتی و مدل سازی فرایندهای مختلف در صنایع گوناگون متمرکز هستند که می تواند در حوزه های خدمات، صنعت و سلامت ارزش‌آفرینی کند.
نسخه آزمایشی این پلتفرم از تیر ماه ۱۴۰۴ به دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان و از شهریور ۱۴۰۴ به صورت عمومی در دسترس خواهد بود.
آغاز یک مسیر جدید
حسین افشین، معاون علمی رئیس جمهوری، در این مراسم گفت: «این سکوی ملی فقط یک محصول نیست، بلکه یک شروع جدید است. این فناوری به صورت متن باز در اختیار تمامی ایرانیان قرار می گیرد و باعث می شود که از امروز، هر کسی از هر نقطه ای در کشور، فارغ از محل سکونت یا موقعیتش، به امکانات هوش مصنوعی دسترسی داشته باشد.»
او افزود: «از همین امروز، ایران به جمع کشورهای صاحب نام در عرصه هوش مصنوعی پیوسته است. این دستاورد به دلیل تلاش های تیم های جوان و متعهدی است که زیرساخت های لازم برای پردازش داده ها را ایجاد کرده اند.»
گام های بعدی و برنامه های آینده
در ادامه، افشین به مراحل آینده این پروژه اشاره کرد و توضیح داد: «در سه ماهه اول سال ۱۴۰۴، بهینه سازی و تست محصولات آغاز خواهد شد. سپس در سه ماهه دوم، دسترسی محدود به این محصولات برای دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان فراهم می شود. در شهریور ۱۴۰۴، نسخه آزمایشی بتا منتشر خواهد شد و در نهایت در اسفند ۱۴۰۴، نسخه نهایی با قابلیت های گسترده تر و پایداری بیشتر به بازار عرضه می شود.»
این پروژه که در مرحله اول با مشارکت ۳۸ شرکت دانش‌بنیان آغاز شده است، به دنبال ایجاد تحول در زمینه های مختلف هوش مصنوعی است و هدف آن جبران عقب ماندگی ها و ایجاد تحولی بنیادین در این حوزه است.
هوش مصنوعی برای همه
افشین همچنین درباره پروژه های جانبی مرتبط با هوش مصنوعی صحبت کرد. یکی از این پروژه ها، راه اندازی دستیاران هوشمند دولت و وزرا است که با همکاری دانشگاه های معتبر کشور در حال انجام است. او همچنین از ایجاد یک مسیر هوشمند در پارک عباس آباد خبر داد که به مردم این امکان را می دهد تا به طور ملموس با فناوری های هوش مصنوعی آشنا شوند.
در راستای توسعه فرهنگ هوش مصنوعی در کشور، افشین اعلام کرد که از سال آینده، آموزش های هوش مصنوعی برای یک میلیون دانش آموز در رده های سنی ۴ تا ۱۵ سال آغاز خواهد شد. این برنامه با همکاری وزارت آموزش و پرورش و شرکت های دانش بنیان پیش خواهد رفت.
تحول در بازار هوش مصنوعی ایران
محمدرضا هرمزی نژاد، مدیر پروژه سکوی ملی هوش مصنوعی، نیز در این مراسم اعلام کرد که پس از راه اندازی این سکو، حجم بازار هوش مصنوعی ایران به بیش از ۴۰ همت خواهد رسید و پتانسیل افزایش به ۱۰۰ همت را نیز دارد.
حسین اسدی، مدیر مرکز پردازش سریع دانشگاه صنعتی شریف، یادآور شد که بدون این سکو، ارزش بازار فعلی هوش مصنوعی ایران تنها ۲ همت است. او افزود: «این سکوی ملی متن باز می تواند باعث رشد و شکوفایی صنعت هوش مصنوعی در ایران شود و زیست بوم کسب و کار این حوزه را به طور چشمگیری ارتقا دهد.»
راه اندازی زیست بوم هوش مصنوعی
اسدی ادامه داد: «این زیست بوم به طور مستقیم با ایجاد بیش از ۲ هزار واحد کسب و کار جدید و رشد بازار به ارزش ۴۰ همت، به تحولی اساسی در حوزه هوش مصنوعی منجر خواهد شد.»
چشم انداز و آینده روشن
از دیگر بخش های مهم این پروژه، توجه ویژه به نیروی انسانی و نقش جوانان در تحول فناوری بود. «محمدرضا ربیعی»، رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی شریف، تاکید کرد که نیروی انسانی با انگیزه و خلاق، محرک اصلی هر تحول فناورانه است و بدون توجه به این نیروی انسانی، هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد.
حمایت از پلتفرم های علمی و پژوهشی
«بابک خلج»، رئیس دانشکده مهندسی برق صنعتی شریف و نماینده تیم فنی استودیو هوش مصنوعی، نیز در این مراسم بر اهمیت استودیوهای علمی و پژوهشی تأکید کرد. او افزود: «هدف ما این است که تحلیل های تخصصی هوش مصنوعی را برای کاربران غیرمتخصص قابل فهم کنیم و قابلیت های سکو شامل بلوک های تحقیقاتی و زیرساخت های موردنیاز برای پردازش و ذخیره سازی داده ها خواهد بود.
